Met dank aan

ingezonden brief

Afhouden verdiepingenplan brengt toerisme in gevaar
Zwemmen in Loosdrechtse plassen onveilig?
van: Ruud Buijs

Ruud Buijs
Oud raadslid voor de VVD in Loosdrecht

Dit is wat je je gaat afvragen bij het lezen van onderstaand artikel. De informatie die ik verzamelde is voor iedere inwoner van Loosdrecht en dus Wijdemeren dusdanig belangrijk, dat ik u dit niet wilde onthouden. Neemt u alstublieft de moeite om het te lezen en trek uw conclusie!

Even in het kort waar het om draait:
Het water in onze plassen komt van de Utrechtse Heuvelrug, schoon water dus. Voor ontwatering werden sloten naar de Vecht en de Drecht gegraven. Op deze manier ontstond er laagveen, welk in de 16e eeuw werd afgestoken voor turf; het begin van onze mooie legakkers. Later in de volgende eeuwen ontstonden de grote plassen, doordat er ook beneden het grondwater werd gebaggerd. In de twintigste eeuw ontwikkelde zich het recreatiegebied. Door enerzijds natuurlijke ontwikkelingen, anderzijds agrarische bemesting is er sprake van steeds ernstiger vervuiling. Van nature komt er zwevend slib los uit de veenonderlagen, met name bij aanhoudend zuidwestelijke wind. Dit opwervelend stofveen slaat neer als bagger op de van oudsher ongeveer 4,5 meter dieper gelegen veen bodem. Rondom de Plassen zijn van oudsher veel agrarische bedrijven gevestigd. Door veelvuldig uitrijden van mest in tijden dat dit nog onbelemmerd kon is via het grondwater veel fosfaat en nitraat in de Plassen terecht gekomen. Het gaat om 1 miljoen m3 slib.

Hoe het een politiek onderwerp werd
De jachthavens vernamen van hun recreanten dat ze steeds meer hinder ondervonden en namen in eerste instantie contact op met de grootste lokale partij, de VVD. Toen daar onvoldoende uit voort kwam organiseerde de Hiswa (drs. Dijks) een grote bijeenkomst met alle fractievoorzitters en alle belanghebbenden (VVV, Recron, SLOEP). Spijkers met koppen werden geslagen, er kwam een actieplan en zo ontstond een projectgroep/ stuurgroep-organisatie, die 7 februari 2001 unaniem uitsprak : "Binnen tien jaar zullen de plassen, watergangen en havens goed bevaarbaar zijn en zal ook de helderheid van de plassen hersteld zijn." Deelnemers: Plassenschap Loosdrecht e.o., Wijdemeren, Provincie NH, Waterleiding-bedrijf Amsterdam en AGV (Hoogheemraadschap Amstel, Gooi en Vecht)-Adviseurs, Natuurmonumenten, Water-sportverbond en HISWA.

Wie gingen er aan de slag?
Hoogheemraadschap Gooi & Vechtstreek (AGV) pakt het op en laat DWR (Dienst Waterbeheer en Riolering) onderzoek verrichten. Plassenschap Loosdrecht doet verschillende vormen van technisch onderzoek in de nabij gelegen Stille Plas. Milieuplatform Loosdrecht bespreekt de biologische aspecten. De raad van Loosdrecht wordt continu geïnformeerd. Nergens vallen tegenstanders te constateren, immers het probleem is algemeen aanvaard. En een oplossing wordt aan de technici overgelaten. Er zijn jarenlang geen alternatieven aangedragen uit al die vertegenwoordigers, waarin de politiek continu betrokken was. Dus werd afgekoerst op een breedgedragen oplossing omdat men steeds voorzichtig maar met succes het draagvlak wist te vergroten. Een oplossing die tachtig jaar stand zou kunnen houden.

Wisseling van de wacht
Door een spectaculaire verkiezingsuitslag en een gemeentelijke herindeling werden de verhoudingen volledig op zijn kop gezet. Dit manifesteerde zich ondermeer in een compleet nieuw college in Wijdemeren, dat nooit betrokken was geweest. Gezien de schok die dit teweeg bracht is ook geen sprake geweest van volwassen overdrachtsdossiers die de nieuwe wethouders hadden moeten informeren. Men dacht dus volledig opnieuw te kunnen beginnen. Ook kwam er een andere Gedeputeerde en verving de heer Moens (GL) mevrouw Wildekamp (PvdA). De Provincie levert de voorzitter van de stuurgroep.

Wat bleek? Dat er op het eerste stuurgroep plan een wethouder uit Wijdemeren vreesde voor geluidshinder. Dit werd vervolgens ondervangen door na een duur extra onderzoek de methode van onderzuigen (BosKalis) toe te voegen aan het plan. Dit heeft als bijkomend voordeel dat er zo min mogelijk ruimte nodig is om de verdiepingen aan te leggen. Ook zou dit na een MER (Milieu Effect Rapportage) zonder bestemmingsplanwijziging kunnen plaatsvinden.

De betrokken wethouder uitte met enige regelmaat nieuwe zorgen. Zo zou door hogere golfslag de boot van de wethouder kunnen omslaan. Ook zou het ijs niet meer dichtvriezen. DWR zou winst maken op zandverkoop. De tuin van de wethouder zou wegzakken in de putten. Zelfs de kerk zou gaan wegzakken. Uit niets bleken deze argumenten te zijn gebaseerd op politiek gedragen standpunten. Wel gingen deze geluiden rondzingen in het dorp naar bleek uit betrouwbare bronnen. Betrokkene manipuleerde aantoonbaar een krantenbericht over een dorpsavond, waar het onderwerp amper werd besproken en alleen positief onthaal kreeg.

De dijkgraaf legde uit, dat in eerste instantie zelfs verlies zou worden geleden. Vandaar dat de verdiepingen om die reden nog wat dieper zijn komen te liggen. DWR zal dus geen winst maken. Hij verwijst de geruchten naar het land der fabelen. Ook een eventueel tegenvallende zandkwaliteit is het risico van DWR.

De ijsvereniging ziet geen enkel bezwaar, die weten wel hoe je wakken kunt beveiligen.

Watersportverenigingen zijn niet bevreesd voor een golfslag van zo'n 10 centimeter meer.

Het MER kwam en in de pers verschenen nieuwe argumenten als: het water begint pas na twaalf jaar helderder te worden, het dorp wordt onbereikbaar door pijpleidingen, er zal door plantengroei geen zeilboot meer kunnen varen, maaien daarvan is te kostbaar. Er was inmiddels zoveel onrust dat het College het niet meer aandurfde een ontgrondingvergunning aan te vragen. Het argument van twaalf jaar wachten klopt alleen voor een enkele van de 5 modellen, zeker niet voor alle opties, sterker: bij één model begint het helderder worden meteen (2004) bij aanvang van het project. Bodemplanten van 4,5 meter die zeilboten vast laten lopen bestaan niet. Er komt bij de meest kansrijke variant maar één pijplijn hoog boven de Veendijk langs.

B&W schrijft 13/11/2003 zonder de raad te raadplegen een brief waarin zij afstand neemt van het plan. Deze zou 14 januari voor het eerst in het openbaar in een commissievergadering REO worden besproken. De raadsleden zitten min of meer voor een voldongen feit: hun vijf (!) wethouders hebben hun standpunt al bepaald en in het openbaar geuit. Daarvan afwijken zou de coalitie in gevaar kunnen brengen, men is nog niet begonnen aan het dualisme; sterker nog, in het verleden was via krachtiger oppositie meer sprake van dualisme dan nu. En het was nog openbaar ook.

In februari 2003 werden alle veertien vragen van B&W voldoende beantwoord door de Stuurgroep in een expertmeeting. Toch blijken de bezwaren niet weggenomen.

De behandeling in openbaarheid gaat plotseling niet door.

Gedeputeerde Moens neemt afstand van het Wijdemeerse collegestandpunt en overweegt een krachtige mediator in te zetten. Dit terwijl de pers het tegenovergestelde beweerde: het plan zou van de baan zijn omdat de Provincie het eens was met B&W.

Na een eerste voorzichtige reactie vanuit AGV/DWR wordt nu ook vanuit die hoek stelling genomen tegen het B&W besluit (2 december 2003). In de brief wordt gewezen op aanzienlijke aanloopkosten.

Dat wordt hen door betrokken wethouder nu kwalijk genomen. AGV kon alleen begrip opbrengen voor het feit dat Wijdemeren eerst met de bevolking en met name die in Loosdrecht wilde communiceren. Dat is een oud argument, wat eerder ook al leidde tot het eerst uitvoeren van een MER en niet meteen overgaan op een voorbereiding op een bestemmingsplanwijziging. De inspraak op die MER heeft geen tegenstanders opgeleverd! Normaal vindt een MER pas plaats NADAT een ontgrondingvergunning is aangevraagd. Ook het feit, dat de bevolking pas zou worden gehoord nadat B&W hadden besloten is strijdig met deze eerder zo democratisch lijkende argumenten.

De Provincie heeft 20/10/2003 het dure SGB-gebiedsplan en uitvoeringsprogramma 2203-2006 Loosdrechtse Plassen (Helderheid in Beeld) vastgesteld met een Rijksbijdrage van 323.000 euro. Totaal spreekt de nota inclusief die van de Provincie van 970.000 euro aan subsidies.

Door zich terug te trekken in de ivoren toren blijkt B & W dit niet serieus te hebben gemeend. De wethouder beweert nu ook nog eens, dat er geen bewezen succes is, wat al werd weersproken in de brief van DWR op 2/12/2003.

De adviseurs Watersportver-bond en HISWA , maar ook Recron, ANWB, Horeca Nederland, KvK, VNO/NCW, MKB en Ondernemers Collectief Wijdemeren tekenen bezwaar aan tegen het B&W standpunt (26 november 2003).

De wethouder brengt daar tegenin dat het dossier niet bekend is. Een slag in het gezicht van de twee adviserende instanties. Zij noemen het College "onzorgvuldig en onbetrouwbaar". Verder schrijven zij: "gevolgen voor economie, recreatie en natuur zullen desastreus zijn" en "er meer dan voldoende draagvlak is".

Een andere belediging maar nu richting de oude gemeenteraad van Loosdrecht is de opmerking van de wethouder, dat "het toen zelfs helemaal niet in de raad is geweest". Zoals hiervoor beschreven slaat zij ook hier de plank mis. Bekend is dat de commissie RO waar de wethouder regelmatig en zonder tegengeluiden inzicht in de voortgang gaf. Ditzelfde geldt voor de Plassenraad, waar met name raadsleden uit Loosdrecht acte de présence gaven.

Ook de bevolking wordt beledigd in de brief van B&W (13/11/2003). Er zou veel twijfel zijn. Daarvan is namelijk nooit iets gebleken. Blijft de vraag of het oorspronkelijk probleem nu wel wordt opgelost. De wethouder beweert van wel. B&W heeft nog maar zeven jaar om te voldoen aan haar beleidsdoelstelling. Zou bij dat alternatief de langdurige gebruiksbeperking voor de watersport dan wel vermeden kunnen worden? "Gewoon" baggeren levert compleet afgesloten gebieden op en was als alternatief al eerder afgevallen vanwege extreem hoge kosten (DWR).

Door het afwijzen van dit miljoenenproject, dat AGV/DWR volledig zou bekostigen en de gemeente geen Euro zou kosten, ligt het voor de hand dat de gemeente het nu zelf zal moeten oplossen. Sterker: DWR waarschuwt daar al voor op 2/12/2003. Gelet op de financiële situatie van Wijdemeren (men staat onder Provinciale curatele) is dit een onmogelijke kaart. Conclusie:

Als dit project struikelt wordt het probleem dankzij dit College nooit meer opgelost en wordt het alleen maar van kwaad tot erger. Er is al 2.5 meter bagger en in delen van de Plassen is het slib zo verontreinigd dat afvoer naar de slufter bij Rotterdam vereist is. "Het voldoet niet aan de kwaliteitsnormen voor onder meer zwemwater" (DWR). En toch maar durven argumenteren, dat er afgelopen zomer prima kon worden gezwommen. De wethouder schreef: "het is er afgelopen zomer hartstikke druk geweest". Alsof dat iets zegt over gezond zwemmen in ernstig vervuild water.

Fosfaat en nitraat leveren geen risico op voor de volksgezondheid? Vissen sterven niet uit? Vogels zoeken hun heil vervolgens niet elders? Recreanten en toeristen die alleen in bagger en gif kunnen zwemmen en varen blijven wel komen? Boten kunnen de havens niet meer uit? Hoe lang duurt het nog voor hier een milieuschandaal aan het (water)oppervlak verschijnt? Alle tekenen wijzen erop. Er zijn al eerder persberichten in die richting geweest (heimelijke baggerafvoer 's nachts bij de Valk). Dit verdween in de vergetelheid en werd nooit serieus genomen door de doofpotsfeer op het gemeentehuis.

De vraag is of het bestuur van Wijdemeren wel voldoende aandacht besteedt aan Loosdrecht. De gemeenteraad hult zich in stilzwijgen en toont daarmee niets te hebben begrepen van wat dualisme betekent. En dat terwijl de Provincie aangeeft een toezegging van juist de raad nodig te hebben voor een planologische inpassing. De raad is dus WEL aan zet.

Raad: laat je niet leiden door suggestieve argumenten, die nergens onderbouwd zijn en dus nergens op slaan. Laat de Provincie desnoods gewoon artikel 40 e.v wet RO toepassen en het project doen uitvoeren ongeacht de mening van een tegenstribbelend aanwonend wethouder.

Ruud Buijs
Ex-raadslid loosdrecht
Heulakker 1
1231 NT Loosdrecht